مهارتهای کوچینگ برای فعال کردن و رشد تفکر در کودکان
کودکان با سؤالهایی که میشنوند فکر کردن را یاد میگیرند.
پژوهشهای Harvard Center on the Developing Child نشان میدهد:
پرسیدن «سؤالهای درست» باعث فعال شدن شبکههای اجرایی مغز (Executive Functions) میشود؛ همان شبکههایی که مسئول تفکر، تنظیم هیجان، تصمیمگیری و حل مسئله هستند. پس والدین میتوانند با چند تکنیک ساده، نقش یک کوچ برای کودکشان را بازی کنند.
1. بهجای سؤالهای حافظهای، سؤالهای «فکری» بپرس
×× امروز تو مدرسه چی یاد گرفتی؟
✔️✔️ امروز کدوم بخش از روزت برات جالبتر بود؟ چرا؟
این سؤالها کودک را وارد پردازش ذهنی میکند، نه بازگویی اطلاعات.
2. از کودک بخواه راهحل خودش را پیدا کند
×× چرا این کار را کردی؟
✔️✔️ فکر میکنی دفعه بعد چطور میتونی بهتر انجامش بدی؟
این کار شبکهی «حل مسئله» را فعال میکند.
3. از سؤالهای باز استفاده کن
×× دوست داشتی یا نه؟
✔️✔️ کدوم قسمت این تجربه رو بیشتر دوست داشتی؟
سؤال بسته → جواب کوتاه سؤال باز → تفکر
4. احساسات کودک را وارد گفتوگو کن
✔️✔️ وقتی این اتفاق افتاد، چه احساسی داشتی؟
✔️✔️ بدنِ تو بهت چی گفت؟
این مهارت پایهای تنظیم هیجان و خودآگاهی است.
5. مکث کن و به کودک زمان فکر کردن بده کودکان برای پردازش سؤال زمان بیشتری نیاز دارند. سکوت تو، بخشی از رشد ذهنی اوست.
عجله والد → قطع تفکر کودک
6. از کودک بخواه توضیح بده «چرا»
✔️ ✔️ چرا این راه رو انتخاب کردی؟
✔️✔️ چه چیزی باعث شد این تصمیم رو بگیری؟
این کار قشر پیشپیشانی (PFC) را فعال میکند، مرکز تفکر، استدلال و تصمیمگیری.
جمعبندی
کودک با سؤالهای تو رشد میکند، نه با نصیحتها.
هر سؤال، یک وزنهی تمرین مغز است.
اگر میخواهی کودک باهوشتر، خودآگاهتر و مستقلتر شود… از امروز «سؤالهای کوچینگی» را وارد رابطهتان کن.
منابع
* Harvard Center on the Developing Child (2021), Executive Function Skills
* Adele Diamond (2013), Frontiers in Psychology – EF Development
* Gottman Institute – Emotion Coaching Framework
