من به موفقیت­های دوستانم حسادت می­کنم، چطور به این حس چیره شوم؟

شستا نلسون به عنوان کارشناس به این سوال پاسخ می‌دهد.

چکیده: شادمانی برای موفقیت دوستانتان، در حالی که خودتان با موانعی دست و پنجه نرم می­کنید، می­تواند چالش برانگیز باشد. احساس­هایی مثل حسادت و عدم پذیرش می­توانند حضور تمام و کمال در دوستی­هایمان و حمایت از یکدیگر را دشوار سازند. امّا در نظر داشته باشید حسادت یک حسّ عاطفی «بد» نیست. حسادت شما را به یک انسان تبدیل می‌کند.

• اوّلین قدم پذیرش حسادتان و نام دادن به احساساتتان است. شناسایی عواطفتان به شما کمک می­کند گفتگوی درونی منفی خودتان را با ارزیابی واقعگرایانه تری از احساساتتان (و موقعیت)، جایگزین نمایید.
• از خودتان بپرسید چه چیزی در مانع پیش روی شما، بیش از همه رنجتان می‌دهد؟ این درون کاوی می‌تواند به شما کمک کند آنچه را واقعاً برایتان اهمیّت دارد، بفهمید و شما را از قدم های بعدی تان آگاه می‌­سازد.
• به محض اینکه نیازهای خود را شناختید، به دنبال راه­‌های سالم و معنادار دیگری برای تعقیب آنها باشید.
• در نهایت، سعی کنید از موفقیت های دوستانتان الهام بگیرید، به دنبال راه‌­هایی برای یادگیری از یکدیگر باشید و رابطه تان را محکم تر کنید.

سوال از کارشناس

من سال آخر دانشگاه مقطع کارشناسی علم کامپیوتر هستم. من و دوستم برای مقطع کارشناسی ارشد در همان دانشگاه اقدام کردیم. او پذیرفته شده در حالیکه من در فهرست انتظار قرار گرفتم.

یک مورد دیگر، من و چند تا از دوستانم برای دوره­ی کارآموزی در یک شرکت FAANG  (فیس بوک، آمازون، اپل، نت فلیکس و گوگل) درخواست دادیم. تقریباً درخواست تمام آنها پذیرفته شد ولی من رد شدم.

به باور من، در هر کدام از موقعیت های فوق، من به اندازۀ دوستانم واجد شرایط بودم.

می­دانم که باید برای آنها خوشحال باشم. با اینهمه وقتی می بینم دوستانم موفق می­شوند در حالیکه من به مانع بر می خورم، نمی توانم جلوی حسادت خودم را بگیرم. چطور باید با این طرد شدن­ها روبرو شوم و همچنان دوستی هایم را حفظ کنم؟

پاسخ کارشناس

همۀ ما لحظاتی را در زندگی تجربه می­کنیم که احساس شادی با درد حسادت در هم آمیخته می­شوند. این ما را به دوست یا شریک یا خواهر و برادر بدی تبدیل نمی­کند؛ بلکه ما را به انسان تبدیل می­کند.

من دو موضوع متفاوت در اینجا می­‌بینم؛ پاسخ دادن به احساسات خودتان در مورد قرار گرفتن در فهرست انتظار یا طرد شدن، و پاسخ دادن به موفقیت های دوستانتان. ولی در دل هر دو، درد عاطفی  با حسّ طرد شدن مرتبط است. این درد عاطفی گاهی به صورت حسادت نمایان می­شود. اما مرکز آن حسادت، تنها شناخت پیدا کردن از این است که شما چیزی می خواهید که فاقد آن هستید یا دیگران دارای آن هستند.

چرا این احساس اینقدر غیر قابل تحمّل است؟

چون ما به عنوان انسان، مشتاق احساس تعلّق اجتماعی هستیم. نیاز عاطفی ما برای اینکه حس کنیم با افراد پیرامون خود در ارتباط بوده مورد پذیرش آنها هستیم، بطور طبیعی در DNA ما تعبیه شده است و برای سلامتی، شادکامی و داشتن حسّی از خویشتن، ضروری است.

وقتی نیاز ما به ارتباط اجتماعی مورد تهدید قرار می­‌گیرد – مثل رد شدن در یک شغل، دعوت نشدن به صرف شام با همتایان مان، یا مواجه شدن با خشونت های مویرگی در مدرسه یا محلّ کار- این امر می تواند به ما احساس انزوا بدهد. این درد عاطفی در مغز ما مثل درد جسمی ثبت می­شود.

بدن ما متحرک های درد را همچون تهدید ادراک می­کند و پاسخ طبیعی ما، یافتن راه هایی برای جنگ یا گریز از آن درد است. (مانند ترک کردن یک دوستی یا ربط دادن موفقیّت یک شخص به عوامل بیرونی مثل شانس یا موقعیت.)

احساس رشک یا حسادت، می تواند شیوه  شما برای دست و پنجه نرم کردن یا این درد باشد. به این معناست که نباید از حسّ حسادت شرمنده بود. این تنها راهی است که بدن شما برای اینکه به شما بگوید دارید درد عاطفی حس می­کنید، به کار می­گیرد.

توجّه دقیق تر به این وضعیت عاطفی می تواند به شما کمک کند دربارۀ نیازهای عاطفی و امیال تان بیاموزید و راه های جدیدی برای مرتفع کردن آنها بیابید.

شیوه­ هایی که می­توانیم با آنها شروع کنیم.

گام اول: فهمیدن احساس حسادت

همه انواع حسادت بد نیستند. می­خواهم تمایز قائل شوم میان حسادت سالم – که آن را «حسادت تحسین آمیز» مینامم – و حسادت ناسالم یا حسادت «تنفرآمیز».

حسادت تنفرآمیز به این باور اشاره دارد که چون ما چیزی را نداریم، پس دیگران هم نباید آن را داشته باشند. این واکنش نه تنها به احساسات تنفرآمیز نسبت به دوستانمان منجر می شود (که اغلب می تواند روابط ما را دچار فرسایش کند)، بله می تواند اضطراب و فشار بیشتری در بدن ما تولید کند چرا که ریشه در ترس دارد. شاید ما چنین باوری پیدا کنیم که برای اینکه ما برنده باشیم، دیگری باید بازنده باشد.

حسادت تحسین آمیز از دیگر سو، توانایی باور به فراوانی است. این نوع حسادت به ما کمک می کند بفهمیم که دستاوردهای دوستانمان، مانع موفقیّت­های ما نمی­شود. این به این معنا نیست که ما وانمود می­کنیم که حسود یا ناراحت نیستیم. بلکه به توانمندی ما برای پذیرش عواطف متضاد اشاره می­کند: می توانیم برای خودمان ناراحت و برای دوستانمان خوشحال باشیم. پیچیده به نظر می رسد، بخصوص اگر الآن در حال تجربۀ احساس حسادت تنفرآمیز هستید، امّا می­توانید انتخاب کنید که چشم انداز خود را تغییر دهید و از حسادت تحسین آمیز استفاده کنید که به شما کمک می کند به جلو حرکت کنید.

گام دوم: احساس کردن عواطف تان

چگونه چشم انداز خود را تغییر می دهید؟ به خودتان اجازه دهید احساس حسادت تان را تمام و کمال تجربه کنید، پردازش کنید و با آن کنار بیایید با نام گذاشتن برای احساساتتان شروع کنید. حسادت ممکن است با احساس شرم، ناامیدی، غم، خشم یا افسوس همراه باشد. بنابراین تا حدّ ممکن به آن تعیّن ببخشید. در اینجا هدف، توجّه کردن به عواطف تان بدون احساس شرم یا قضاوت هنگام بروز آنهاست. به یاد داشته باشید عواطف خوب یا بد وجود ندارند و هیچ حسّ عاطفی­ای دائمی نیست. هر تجربۀ عاطفی، فرصتی است برای شما تا از نیازها و امیال ریشه دار خود، مطّلع شوید و نهایتاً از آن اطلّاعات برای هدایت عملکردهایتان استفاده کنید. سؤالات زیر را از خود بپرسید:

• آیا احساس فقدان (اندوه، ضعف یا غم) دارم؟
• آیا دلم برای اشیاء، روابط با افرادی که از دست داده ام تنگ است؟ (انزوا، طرد شدگی یا تنهایی).
• آیا من مورد ظلم، خشونت یا بدرفتاری قرار گرفته­ام؟ (خشم یا ناکامی)
• آیا حس می­کنم در خطر هستم؟ اگر چنین است، چرا؟ (ترس، اضطراب یا نگرانی)
• آیا آنچه احساس می­کنم از شرم است؟ (شرمندگی، زشتی یا ناامیدی)

به محض اینکه آنها را شناسایی کردید، می توانید گفتگوی ذهنی منفی خود را با ارزیابی واقعگرایانه تری از احساسات تان (و موقعیت)، جایگزین کنید.

بعنوان مثال می­توانید «من حتّی نمی توانم این کار را انجام دهم، من یک بازنده­ام!» را با «من از رد شدنم احساس غم و ناامیدی دارم- و این اهمیّتی ندارد. احساسات من ارزشمندند» جایگزین کنید.

گام سوم: به آن چیزی که واقعاً می خواهید بیندیشید

به محض پذیرش، برچسب زدن و ارزش دادن به عواطف تان، به آنها مجال می دهید شما را هدایت کنند تا انگیزه ها و ترسهایی را که پشت آنهاست، کشف کنید.

به معنایی که این طرد شدن­ها برای شما دارند بیندیشید. چه چیزی در فقدان شما را بیش از همه آزار می­دهد؟ آیا بیش از همه، از ناامید کردن والدین تان می­ترسید؟ آیا در کنار همتایانتان که به نظر می­رسد بهتر از شما عمل می­کنند، احساس شرم می­کنید؟ چه قسمتی از دورۀ کارآموزی دوستان تان بیش از همه برای شما حسادت برانگیز است. فرصتی که نصیب آنها می­شود تا بروند و افراد جدیدی را ملاقات کنند، شانس ثبت این فرصت در رزومه شان، یا اشتیاق برای راهنمایی گرفتن از کوچ؟

ممکن است وسوسه شوید که بگویید «تمام موارد بالا.» حقیقت این است که هر چه بیشتر بتوانید روشن کنید این فقدان چه چیزی را به شما نشان می­دهد، بیشتر خواهید فهمید بیشترین چیزی که برای حرکت به جلو برای شما مهمّ است، چیست.

پاسخ هایتان را در این باره که رد شدن چه معنایی برای شما دارد روی تکّه ای کاغذ بنویسید و تا حدّ امکان دقیق و صادق باشید. سپس بر سر آنچه نوشته­اید، مقداری وقت صرف کنید و به الگوها توجّه کنید. آیا عواطفی هستند که بیش از یک بار بروز می کنند؟ این چه چیزی به شما می گوید؟ این خود کاوی کار ساده ای نخواهد بود، ولی با احساساتتان کنار آمدن و فهمیدن اینکه چه چیزی واقعاً برای شما مهم است، شما را از اینکه قدم بعدی شما چه باشد، اگاه می کند. بعنوان مثال، ممکن است متوجّه شوید به فرصتی که برای دوستانتان پیش آمده که چیزهای جدید بیاموزند، بیشتر حسادت می کنید تا این واقعیت که آنها وارد یک مدرسه سطح بالا شده اند. مورد اوّل، چیزی است که می توانید بر آن کنترل داشته باشید.

گام چهارم : تعریف نقشه راه

حالا که نیازهایتان را شناسایی کردید، زمان آن است که به شیوه های سالم و معنادار برای دنبال کردن آنها بیندیشید. تنها این که به هدف خود در قالب این دانشگاه یا آن دوره­‌های کارآموزی نرسیدید، به این معنا نیست که نمی توانید نیازهای خود را به روش های خلّاقانۀ دیگری مرتفع سازید. اگر روشن کرده­اید که می­خواهید به دانشگاه بخصوصی بروید چون باور دارید می­تواند به شما کمک کند شبکۀ حرفه ای خود را بسازید و زیر نظر بهترین کادر هیأت علمی بیاموزید، به این بیندیشید که چطور می­توانید به اهدافتان برای آموزش در یک دانشگاه سطح بالا و ساختن یک شبکۀ قدرتمند دست یابید.

چند مورد را امتحان کنید:

• با دفتر پذیرش دانشگاه تماس بگیرید تا در خصوص وضعیت تان در فهرست انتظار، اطّلاعات بیشتری کسب کنید. ببینید چه کار دیگری می­توانید انجام دهید (مثل تحویل دادن مدارک تکمیلی یا درست کردن پروندۀ قوی تر برای خودتان) تا به هیأت بررسی، برای تصمیم گیری نهایی کمک کند.
• به دانشگاه های دیگری که وجهه و شبکۀ مشابهی دارند، نگاهی بیندازید.
• به یک انجمن یا گروه همسو ملحق شوید یا به کنفرانس­هایی در حوزۀ آموزشی خودتان بپیوندید که می­توانند به شما کمک کنند با افراد جدید آشنا شوید و شبکۀ خودتان را بسازید.
• اساتید یا رؤسایی را که مشتاق آموختن از آنها هستید، در شبکۀ LinkedIn دنبال کنید. اگر در سمینارها یا هیأت هایی شرکت می کنند، در آنجا ثبت نام کنید.
• درست کردن این فهرست به شما یادآوری می­کند که آینده تان به یک اتفاق خاص وابسته نیست، بلکه نتیجه ی این است که انتخاب ­کنید چگونه به  چیزی که همچون یک مانع ادراک کرده اید، واکنش نشان دهبد. این یک شکست موقّت است و شما می­توانید روشهای جدیدی را برای پشت سر گذاشتن این موقعیت، تدبیر کنید.

گام پنجم: تشویق دوستانتان

اگر کار پردازش عواطف تان را انجام دهید، این به شما کمک می­کند بفهمید موفقیت دوستان شما با شکست­های شما مرتبط نیست. البته این در حرف راحت تر است تا در عمل. امّا دور شدن از این حسّ حسادت تنفرآمیز، می­تواند به شما کمک کند از دوستی هایتان محاظفت کنید به افرادی که برایتان مهم هستند، شاد باش بگویید. به آرامی به خودتان یادآوری کنید که موفقیّت دوستان­تان می تواند شما را ترغیب کند عواطف مثبتی را احساس کنید و شما را برانگیزد تا:

• از آنها الهام بگیرید: شما می توانید از موفقیت آنها بعنوان یک  نشانه استفاده کنید که سخت تر باور کنید اگر آنها توانستند در مسیرشان این کار را انجام دهند، شما هم می­توانید راه منحصر به فرد خودتان را بسازید. غالباً تنها در انتهای سفرمان است که می­توانیم به گذشته پشت سرمان نگاه کنیم و از بیراهه ها، سرعت گیرها و دست اندازهایی که ما را به مقصدمان رهنمون شدند،  سپاسگزار باشیم.
• از تجربه­‌های دیگران بیاموزیم: می­توانید از درسها، منابع و ایده­هایی که دوستانتان هنگام پیوستن به برنامه­ها و دوره های کارآموزی متفاوت دارند، بیاموزید. همینطور، دوستان­تان می­توانند از شما هنگامی که تصمیم هایتان را دنبال  می­کنید و امکانات جدید را کشف می­کنید، بیاموزند.
• رابطۀ خودتان را تقویت کنید: تعهّد شما برای حمایت از یکدیگر  در میانه اوقات خوب و نه چندان خوب، می تواند اعتمادی دو جانبه، احترام و پشتیبانی را شکل دهد. شما می­توانید فارغ از سطح موفقیت تان بزرگترین مشوّق یکدیگر باشید. وقتی احساس کردید آماده­اید، گفتگویی صادقانه با دوستان­تان داشته باشید و احساسات تان را بپذیرید، می­توانید بگویید: من هم واقعاً می­خواستم در این دانشگاه درس بخوانم، بنابراین، حالا بطور قابل درکی ناامید شده ام. امّا با این وجود می­خواهم بدانی که فوق­العاده به تو افتخار می­کنم. تو خیلی برای آن تلاش کردی و استحقاقش را داری! بدان که من برایت آرزوی موفقیت دارم.

می­‌توانید به خاطر دوستانتان در اتّفاقاتی که در زندگی آنها رخ می­دهد، حاضر شوید، حتّی زمانی که این اتفاقات با واقعیتی که در تصوّر شما بوده، متفاوت است. زندگی شما همیشه در ریل­های موازی حرکت نمی­کند. ولی تمرین کردن گام­های فوق، و هوشمند شدن به لحاظ عاطفی، از شما یک دوست (و یک فرد) با شهامت­تر می­سازد، همچنین شما را برای یک احساس حمایت، دلگرمی و شفقت دو جانبۀ مادام العمر آماده می­کند