عوامل زیادی هستند که می توانند فرد را از کسب نتیجه و موفقیت بازدارند. این عوامل را می توان به عوامل درون فردی و یا برون فردی تقسیم نمود. در این نوشتار ما به دنبال بررسی عواملی هستیم که در ذهن فرد، موانعی را برای رسیدن به قله و کسل موفیقت ایجاد می کنند.
1. ترس از شکست یا موفقیت
گاهی ترس از اینکه مبادا شکست بخورم و یا موفق شوم، ما را فلج کرده و توان فعالیت را از ما می گیرند. ترس از شکست یکی از متداول ترین موانع پیروزی است. گاهی فرد حتی ترجیح می دهد که کاری را آغاز نکند که یک زمانی در آینده، شکست را تجربه نکند. به اعتقاد برخی از پژوهشگران ترس از شکست گاها تنشی بیشتر از تجربه شکست را در فرد ایجاد می کند.
از سوی دیگر ترس از موفقیت مانعی دیگر برای موفقیت است. شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد ولی گاهی افراد از موفقیت می ترسند. زیرا که موفقیت فضایی ناشناخته برای آن ها محسوب می شود و همین غیر قابل پیش بینی بودن باعث ایجاد تنش منفی در آن ها می شود. چنین افرادی پروژه‌هایشان را ناتمام رها می کنند، بیشتر از تمایلات خود حرف می زنند تا کارهای در دست اقدام، با یک دست چندین هندوانه و پروژه بلند می کنند، زمانیکه در آستانه موفقیت هستند کارها خراب شده و نیمه کاره رها می شوند. این ترس در سطح ناهشیار بوده و کاها دیده نمی شود.
2. فقدان درک در خصوص چگونگی رسیدن به مقصد
در برخی مواقع تصویر هدف و یا مسیری که برای آن می بایست طی شود به خوبی شفاف نیست. در جلسات کوچینگ خیلی پیش می آید که افراد نمی دانند چه می خواهند و یا گاهی چیزی را می خواهند ولی دلیل آن را نمی دانند. برای موفقیت لازم است فرد تصویری روشن و شفاف از آنچه که می خواهد و چرایی خواستن آن را داشته باشد. زمانیکه این تصویر شفاف می شود و همراستا با ارزش های فردی قرار می گیرد، احتمال موفقیت در تحقق آن افزایش خواهد یافت.
3. تحلیل بیش از اندازه
گاهی فرد بیش از اندازه یک موقعیت را پردازش می کند. پردازش بیش از اندازه باعث می شود اقدام در سطح فکر باقیمانده و فرد جرات اجرایی کردن آن را پیدا نکند. زمانیکه حجم اطلاعات و تصمیم گیری را بررسی می کنیم، متوجه می شویم که شکلی شبیه زنگوله دارد. به این معنی که حجم اطلاعات تا میزان مشخصی باعث بهبود تصمیم گیری می شود ولی زمانیکه این حجم از نقطه ای مشخص عبور می کند، عملکرد فرد در تصمیم گیری را مختل می کند و همین امر منجر به عدم اقدام می شود. بنابراین تحلیل بیش از اندازه ماهیتی فلج کننده داشته و مانعی جدی برای اقدام و در نتیجه کسب نتیجه است.
همچنین بر اساس برخی از پژوهش های انجام شده، تفکر بیش از حد در خصوص موقعیتی که در آن هدف محقق شده است، باعث می شود مغز به اشتباه درک کند که هدف محقق شده و دست از تلاش بیشتر بر دارد.
4. اقدامی بزرگ تعریف کردن
گاهی فرد اقدامی بزرگ را تعریف می کند که منجر به یاس در او می شود. اقدامات می بایست ساده و کوچک باشند. این جمله را در ادبیات مدیریت بارها شنیده ایم که یک نهنگ را نمی شود خورد مگر آنکه آن را به تیکه های کوچک تقسیم کرد. زمانیکه اقدام خیلی بزرگ تعریف شود، فرد جرات اجرا پیدا نمی کند. در ادبیات کهن ما نیز این عبارت را شنیده ایم که می گوید: "سنگ بزرگ نشان نزدن است".
5. ناکامی در برنامه‌ریزی گام به گام
گاهی فرد توانایی تعریف گام‌های اجرایی برای تحقق اهداف را ندارد. در این حالت فرد تصویری روشن از آنچه که می خواهد دارد ولی نمی تواند این تصویر را به گام های اجرایی تبدیل کند. همین امر باعث می شود علیرغم شفافیت خواسته، امکان تحقق آن وجود نداشته باشد. معمولا افراد ایده آل گرا و رویا پرداز، بر خلاف افراد عملگرا، از این آیتم رنج می برند.
گاهی دلیل آنکه فرد نمی تواند برنامه اجرایی برای تحقق اهداف خود تدوین نماید، عدم قابلیت تمرکز و یا بالا بودن حجم هیجانی است که باعث می شود بخش قشایی مغز فرصت کافی برای تحلیل و برنامه ریزی را پیدا نکند.
6. کمبود انگیزش برای مواجهه با مشکلات
انگیزش موتور حرکتی رفتار است که چرایی بروز یک رفتار را نشان می دهد. طبعا نبود انگیزش کافی، سوخت لازم برای بروز رفتار را در اختیار فرد قرار نمی دهد. انگیزش طیفی است که در دو سر آن انگیزه درونی و انگیزه بیرونی دیده می شود. در انگیزش بیرونی، عوامل بیرونی مانند پاداش مادی و یا مقبولیت اجتماعی عاملی برای بروز رفتار در جهت تحقق اهداف می شوند ولی در انگیزش درونی لذت یادگیری و علاقمندی به مسیر حرکتی در راستای هدف عامل حرکتی است. اگر انگیزش وجود نداشته باشد، رفتار معطوف به هدف شکل نمی گیرد.
7. بی نقص جویی
به این عامل کمال جویی افراطی نیز کفته می شود. گاهی تمایل فرد برای انجام کار بدون نقص و تمام و کمال به قدری زیاد است، که وی را برای شروع کار فلج می کند. زیراکه یا کاری را نمی خواهد یا کاری کاملا بدون نقص را طلب می کند و همین امر مانعی است برای اجرا و حرکت به سمت هدف. برای این افراد نمره 19.5 نموره مورد قبولی نیست. این افراد صرفا به دنیال 20 هستند و از آنجا که همیشه عالی بودن نیازمند صرف انرژی بسیاری است، حرکت به سوی هدف برای اینگونه افراد انرژی برتر است و همین موضوع عاملی بازدارنده محسوب می شود.
