هوش اجتماعی ظرفیتی است که به واسطه آن خود و دیگران را می شناسیم و می توانیم در سطح جامعه تعاملی سازنده داشته باشیم. پژوهش‌های بسیاری مبین وجود ارتباط مثبت بین هوش اجتماعی و موفقیت پایدار فرد هستند. بنابراین برای موفقیت و کسب نتایج پایدار، این مهارت زندگی مورد نیاز تمامی افراد جامعه است.
در حالی که ممکن است ندانید چه چیزی یک فرد را از نظر اجتماعی باهوش می کند، اما احتمالا اهمیت آن را تعاملات اجتماعی در سطح جامعه حس کرده اید. افرادی که از نظر اجتماعی باهوش هستند به گونه ای فکر و رفتار می کنند که هم بتوانند ارتباطشان را با دیگران حفظ کنند و هم بدون قربانی کردن شخصیت و اهداف خود، آنچه می‌خواهند را طوری بیان کنند که دیگران در حضورشان احساس آرامش کنند. این، البته، اساس ارتباط است، چیزی که مغز به سوی آن میل می کند و ما به کمک آن شکوفا می شویم. در اینجا ویژگی های اصلی فردی که دارای هوش اجتماعی است را بررسی می‌کنیم:
1- آنها سعی نمی کنند پاسخ‌های احساسی تحسین یا ترحم را در کسی که با او در حال گفتگو هستند، برانگیزند.
آنها نیاز ندارند به گونه ای ارتباط برقرار کنند که موقعیت‌هایشان بزرگ‌تر از واقعیت نشان داده شود تا بتوانند حس تحسین یا ترحم طرف مقابل را برانگیزند. این معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که افراد نیاز شدیدی به دیده شدن داشته باشند و این دور از موقعیت افراد با هوش بالای اجتماعی است.
2- آنها به طور قطعی در مورد مردم و یا ایده هایشان نظر نمی‌دهند.
سریعترین راه برای کم هوش بنظر رسیدن این است که بگویید: "این ایده اشتباه است." (این ایده ممکن است برای شما اشتباه باشد، ولی برای شخص دیگری درست باشد؛ به خاطر همین هم آن ایده وجود دارد.) افراد باهوش می گویند، "من شخصاً این ایده را نمی فهمم یا با آن موافق نیستم." قاطعانه صحبت کردن در مورد هر شخص یا ایده ای به معنای نادیده گرفتن انبوه دیدگاه هایی است که در مورد آن وجود دارد. این کار مصداق بارز بسته اندیشی و کوته فکری است. چیزی که می توان از آن به خودمحوری یاد کردن؛ دیدن دنیا فقط و فقط از دریچه فردی.
3- آنها بلافاصله انتقاد را رد نمی‌کنند یا واکنش عاطفی شدیدی نسبت به آن نشان نمی‌دهند.
برخی از سخت‌ترین افراد برای برقراری رابطه، آن‌هایی هستند که حتی با کوچک‌ترین نقد یا پیشنهادی آن‌قدر احساس تهدید شدن می‌کنند که رفتارشان آزاردهنده شده و در نهایت از دست فردی که پیشنهاد را ارائه داده، عصبانی می‌شوند و به طور کلی منجر به بزرگ شدن می کنند. افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند، قبل از اینکه به انتقاد پاسخ دهند به آن گوش می کنند - یک واکنش عاطفی فوری، بدون تفکر تنها یک «حالت تدافعی» تعبیر میشود.
4- آنها نظر خود در مورد کسی را با واقعیت محض در خصوص آنها اشتباه نمی‌گیرند.
به عنوان مثال افرادی که هوش اجتماعی بالا دارند نمی گویند "او یک عوضی به تمام معناست" طوری که انگار واقعیت دارد. در عوض، آنها می گویند: "من تجربه‌ای منفی با او داشتم که در آن احساس ناراحتی می کردم."
5- آنها هرگز یک رفتار دیگران را به سایر رفتارهایشان تعمیم نمی دهند.
آنها از "تو همیشه" یا "تو هرگز" برای نشان دادن یک نکته استفاده نمی کنند. به همین ترتیب، استدلال های خود را در جملاتی ریشه می دهند که با "من احساس می کنم" شروع می شوند و نه "تو … هستی". آنها این کار را به این دلیل انجام می دهند که انتخاب لحن غیر تهدیدآمیز بهترین راه برای ترغیب فرد مقابل به دیدگاه شما و ایجاد گفتگویی‌ست که به تغییری که می‌خواهید منجر شود.
6- آنها با دقت صحبت می کنند و به عواقب آن بر احساسات مخاطب توجه می کنند.
آنها آنچه را که می خواهند بگویند، بدون حاشیه بیان می‌کنند. آنها آرام، ساده، مختصر و آگاهانه صحبت می کنند. آنها به برقراری ارتباط تمرکز می کنند، نه اینکه فقط پاسخ دیگران را دریافت کنند.
7- آنها می دانند چگونه جداسازی سالم را تمرین کنند.
به عبارت دیگر آنها می دانند که دنیا حول محور آنها نمی چرخد. آنها می‌توانند به حرف‌های کسی گوش دهند بدون اینکه نگران این باشند که هر جمله‌ای که بیان میشود به نحوی آنها را هدف گرفته است. آنها می‌توانند از پیش‌بینی‌های خود جدا شوند و حداقل سعی می‌کنند دیدگاه شخص دیگری را بدون این که تصور کنند دیدگاه خودشان دیدگاه اصلی و درست است، درک کنند.
8- آنها سعی نمی کنند مردم را از نادانی خود آگاه کنند.
وقتی کسی را به اشتباه متهم می کنید، با تقویت دفاعیات، او را از در نظر گرفتن دیدگاه دیگری باز خواهید داشت. اگر ابتدا موضع آنها را تأیید کنید ("جالب است، من هرگز به این فکر نکرده بودم ...") و سپس نظر خود را ارائه دهید ("چیزی که اخیراً یاد گرفتم این است که...") و سپس به آنها اطلاع دهید که هنوز با پرسیدن نظر آنها ("درباره این چه فکر می کنید؟") قدرت خود را در گفتگو حفظ می کنید، به آنها شانسی برای درگیر شدن در یک مکالمه می‌دهید که در آن هر دوی شما می توانید به جای اینکه فقط از خود دفاع کنید، چیزهای زیادی یاد بگیرید.
9- آنها احساسات دیگران را متوجه شده و به رسمیت می شناسند.
اعتبار بخشیدن به احساسات دیگران بدین معنیست که بپذیریم آنها احساسی دارند، بدون اینکه تلاش کنید تا از منطق برای رد کردن، انکار یا تغییر عقیده‌شان استفاده کنید. (به عنوان مثال: مخاطب به شما می گوید: «امروز غمگینم.» و شما می گویید: «خب، نباید باشی، زندگیت عالی است!»). سوء تفاهم اصلی در اینجا این است که اعتبار بخشیدن به احساسات با اعتبار بخشیدن به ایده ها یکسان نیست. ایده‌های زیادی وجود دارند که نیازی به تأیید ندارند، اما احساسات هر کسی شایسته دیده شدن، تأیید و احترام است. اعتبار بخشیدن به احساسات یک نفر به معنای تایید واقعی بودن آنهاست، حتی اگر شما معمولا به طور متفاوتی به آنها پاسخ دهید. بنابراین به عبارت دیگر، این کار به معنی اعتبار بخشیدن به کسی است، حتی اگر با شما دیدگاه متفاوتی داشته باشد.
10- آنها می دانند احتمالا چیزی در "نیمه تاریک" آنها شامل صفات، رفتارها و الگوهایی وجود دارد که آنها را نسبت به برخی افراد بیش از حد حساس می کند.
نفرت یک فرد از یک سیاستمدار بد می‌تواند ترس از نادانی یا فاقد صلاحیت بودن باشد. بیزاری شدید فرد از یک دوست به خصوص و منفعل، می تواند نشانه ای از تمایل فرد به قدرت دادن به دیگران در زندگی باشد. این همیشه یک ارتباط آشکار نیست، اما زمانی که یک واکنش عاطفی قوی وجود دارد، همیشه اینگونه است. اگر واقعاً چیزی را دوست نداشته باشید، به سادگی از آن جدا می‌شوید. به عبارت ساده تر، اگر چیزی را در فردی ببینید که باعث ایجاد تنش هیجانی بالایی در شما شود، احتمالا چیزی در نیمه تاریک شما وجود دارد که با آن خصلت در حال نوسان است.
11- آنها با افرادی که نمی‌خواهند درس بگیرند و فقط می خواهند برنده شوند، بحث نمی کنند.
این مورد زمانی مشخص میشود که مردم برای بحث بدنبال بهانه می‌گردند یا به منطقی نخ‌نما متوسل می شوند تا به نظر برسد که دست برتر را دارند. افراد دارای هوش اجتماعی بالا می دانند که همه نمی خواهند ارتباط برقرار کنند، یاد بگیرند، رشد کنند و بنابراین سعی نمی کنند آنها را به این کار مجبور کنند.
12- گوش می دهند تا بشنوند، نه صرفا برای اینکه پاسخ دهند.
در حین گوش دادن به صحبت های دیگران، بر آنچه گفته می شود تمرکز می کنند، نه اینکه چگونه قرار است پاسخ دهند.
13- آنها خود را قاضی مطلق حقیقت نمی دانند.
آنها نمی گویند "تو اشتباه می کنی" بلکه می گویند "فکر می کنم اشتباه می کنی."
14- آنها "چاه را مسموم نمی کنند" یا برای رد یک نکته دچار مغالطه و تعصب نمی شوند.
"مسموم کردن چاه" زمانی است که شخصی به شخصیت یک فرد حمله می کند تا توجه را از نکته‌ای دیگر (که احتمالاً بسیار معتبر است) منحرف کند. به عنوان مثال، اگر شخصی که سه عدد آب نبات در روز می خورد، بگوید: «به نظر من، خوردن بیش از حد آب نبات در روز برای بچه ها مفید نیست»، یک فرد دارای هوش اجتماعی پایین پاسخ می دهد: «تو (که خودت سه آبنبات در روز می‌خوری) کی هستی که برایشان تعیین تکلیف کنی؟!» آنها می توانند هدف یک گزاره را فارغ از شخصی که آن را بیان می کند، ببینند. معمولاً افرادی که بیش از همه با یک موضوع درگیر هستند، بهتر از همه می توانند در مورد اهمیت آن صحبت کنند (حتی اگر در مواردی ریاکارانه بنظر برسد.)
15- رابطه اصلی و اولیه آنها با خودشان است و به طرز خستگی ناپذیری روی آن کار می‌کنند.
اصلی‌ترین چیزی که افرادی که هوش اجتماعی بالا دارند، درک می‌کنند این است که رابطه شما با دیگران بسط رابطه شما با خودتان است.
