سوگیری شناختی مانند اثر شترمرغ، یک خطا فکری در ارتباط با چگونگی پردازش و دریافت اطلاعات از دنیای اطراف است. اگر شما در خصوص این سوگیری‌ها هوشیار نباشید، آن ها تاثیرات منفی خود را بر تصمیمات شما می گذارند که نتیجه ای جز تصمیمات غیر منطقی نخواهند داشت. برای آنکه از این نوع خطا در نحوه قضاوت اطلاعات بپرهیزیم، با پنج سوگیری متداول براساس کتاب "هنر شفاف اندیشیدن" آشنا خواهیم شد.
Reference: The art of thinking clearly by Rolf Dobelli
اثر اعتماد به نفس زیاد (The Overconfidence Effect)
زمانی اتفاق می افتد که اعتماد به نفس فرد نسبت به توانایی‌هایش در یک حوزه بیش از آنچیزی است که حقیقت دارد.
مثال: تصور اینکه شما یک سرمایه‌گذار شگفت انگیز هستید حتی با اینکه هیچگاه سرمایه‌گذاری خوبی انجام نداده باشید
چگونه بر تصمیم‌گیری تاثیر می گذارد:
- مقاومت برای یادگیری موارد جدید زیرا که برداشت بر این است که شما در حال حاضر همه چیز را می دانید
- به خوبی نقاط ضعف خود را ارزیابی نمی کنید که باعث می شود که انتخاب‌ها و نتایج ضعیف‌تری داشته باشید.
سوگیری هزینه هدر رفته (Sunk Cost Bias)
چسبیدن به یک فعالیت مشخص به دلیل آنکه زمان زیاد، هزینه بالا و یا انرژی زیادی صرف آن کردیم.
مثال: ادامه دادن به خواندن یک کتاب خسته کننده و غیر مفید به دلیل آنکه در حال حاضر آن را شروع کردید و زمان زیادی تا اینجا صرف آن کرده‌اید
چگونه بر تصمیم‌گیری تاثیر می گذارد:
- سرمایه گذاری زمان، پول و انرژی بر روی چیزی که می دانید کار نخواهد کرد
- تاکید بیش از اندازه بر هیحانات به جای خروجی‌های مشخص
اصل زیان گریزی (Loss Aversion)
درد از دست دادن بیشتر از لذت بدست آوردن است حتی اگر این دو یکسان باشند.
مثال: درد از دست دادن 100 دلار بیشتر از شادی بدست آوردن همان میزان پول است
چگونه بر تصمیم‌گیری تاثیر می گذارد:
- عدم انتخاب گزینه‌هایی که منافع بلند مدت دارند برای پرهیز از زیان کوتاه مدت
- زمانیکه تصمیم‌گیری می کنید بیشتز بر روی زیان تمرکز می کنید تا منافع
سوگیری تاییدی (Confirmation Effect)
جستجو، تفسیر و یا تمرکز بر روی اطلاعاتی که با باورهای کنونی شما همراستا هستند.
مثال: تنها مطالعه اخباری که همراستا و تایید کننده خط فکری شما هستند
چگونه بر تصمیم‌گیری تاثیر می گذارد:
- حذف و یا نادیده گرفتن اطلاعاتی که بر خلاف سیستم فکری شما هستند و به تصمیم‌گیری شما کمک می کنند
- بسته شدن دقت تصمیم‌گیری به دلیل ندیدن بخش مهمی از اطلاعات
اثر لنگرانداختن (Anchoring Effect)
تصمیم‌گیری بر اساس اولین اطلاعاتی که ارائه می شود
مثال: شما قیمت گوشی خودتان را 700 دلار گذاشتید. نفر اولی که به شما رجوع می کند، 500 دلار برای خرید تعیین می کند. نفر دوم 575 دلارمی دهد و چون از عدد اول بیشتر است، شما برای فروش وسوسه خواهید شد.
چگونه بر تصمیم‌گیری تاثیر می گذارد:
- ممکن است شما به دلیل اینکه پیشنهاد دوم بهتر است، عجولانه وارد تصمیم‌گیری شوید
- احتمال دارد از پیشنهاد سومی که بهتر از سه گزینه قبلی باشد، محروم شوید
