10 خطای رایج کوچ‌ها در جلسات کوچینگ که بی‌صدا اثر کوچینگ را از بین می‌برند
کوچینگ یک مکالمه روزانه نیست، یک فرایند آگاهی‌سازی است. اما حتی کوچ‌های آگاه و باتجربه هم گاهی ناخواسته الگوهایی را تکرار می‌کنند که “اثر کوچینگ” را در همان لحظه از بین می‌برد.
پژوهش‌های Harvard Business Review (2022) و ICF Core Competencies (2023) در روان‌شناسی کوچینگ نشان می‌دهد این ۱۰ خطا، متداول‌ترین دام‌هایی هستند که کوچ‌ها در جلسات می‌افتند:
1. دادن راه‌حل به‌جای پرسشگری (Advising Instead of Coaching) کوچ به‌جای فعال‌سازی آگاهی، نسخه می‌دهد.
>> نتیجه: مراجع وابسته می‌شود، نه توانمند.
++ سؤال جایگزین: «چه گزینه‌های دیگری در ذهن داری؟»
2. شتاب برای نتیجه (Rushing to Outcome) کوچ با نیت مفید بودن، مکالمه را سریع جمع‌بندی می‌کند.
>> نتیجه: رشد ناپخته و موقتی.
++ آگاهی، زمان می‌خواهد؛ به سکوت و مکث اعتماد کن.
3. تمرکز بر مشکل، نه بر آگاهی (Problem Fixation) کوچ درگیر تشخیص مشکل می‌شود، نه کشف معنا.
>> نتیجه: مراجع در گذشته می‌ماند.
++ کوچ مؤثر می‌پرسد: «این تجربه چه چیزی درباره تو نشان می‌دهد؟»
4. پرسش سطحی و پیش‌بینی‌پذیر (Superficial Questioning) پرسش‌ها ذهن را تحریک نمی‌کنند.
>> نتیجه: جلسه به مکالمه عادی تبدیل می‌شود.
++ پرسش سقراطی بپرس: «اگر عکس این فرض درست باشد چه؟»
5. بازخورد بدون همدلی (Feedback Without Empathy) حقیقت گفته می‌شود اما شنیده نمی‌شود.
>> نتیجه: مراجع احساس قضاوت می‌کند.
++ پیش از بازخورد بپرس: «مایلی دیدگاهم را بشنوی؟»
6. کنترل بیش از حد روند جلسه (Over-Structuring) کوچ بیش از حد به مدل‌ها، زمان یا قالب پایبند می‌ماند.
>>نتیجه: جریان طبیعی آگاهی قطع می‌شود.
++ کوچینگ هنر حضور است، نه مدیریت گفتگو.
7. نادیده گرفتن هیجان‌های ظریف مراجع (Missing Emotional Cues) کوچ فقط محتوای کلام را می‌شنود، نه احساس پشت آن را.
>> نتیجه: “آگاهی سطحی” به جای “تغییر درونی”.
++ جمله‌ی بازتابی: «انگار پشت این حرف، اندوهی هست… درسته؟»
8. تسکین زودهنگام ناهماهنگی شناختی (Premature Comforting) کوچ نمی‌گذارد مراجع در تنش آگاهانه بماند.
>> نتیجه: تغییر واقعی اتفاق نمی‌افتد.
++ طبق نظریه‌ی فستینگر، ناهماهنگی، نقطه‌ی آغاز رشد است، نه چیزی برای حذف.
9. ناتوانی در حضور کامل (Partial Presence) کوچ از ذهن خود جدا نشده، درگیر قضاوت، خستگی یا تحلیل است.
>> نتیجه: اعتماد ناپیدا فرو می‌ریزد.
++ تمرین: قبل از هر جلسه، دو دقیقه سکوت برای تنظیم حضور.
10. فراموش کردن رشد شخصی خود کوچ (Neglecting Inner Work) کوچ بر رشد مراجع تمرکز دارد، اما از کار درونی خود غافل است.
>> نتیجه: کوچ به‌تدریج واکنشی، قضاوت‌گر یا خسته می‌شود.
++ کوچ مؤثر، هر هفته خودش را کوچ می‌کند، برای حفظ شفافیت حضور.
کوچ حرفه‌ای کسی نیست که پاسخ بداند، بلکه کسی‌ست که ظرف تحمل آگاهی دیگران را گسترش می‌دهد.
*منابع علمی*
* International Coaching Federation (2023). ICF Core Competencies.
* Harvard Business Review (2022). What Makes a Great Coach.
* Grant, A. M. (2019). The Coaching Psychology Manual. Routledge.
* Mezirow, J. (2000). Transformative Learning Theory.
* Harmon-Jones, E. (2018). Cognitive Dissonance and Motivation for Change.
